Otomobil kullanırken daha keyifli ve konforlu bir sürüş deneyimi için aracın çalışma sistemi bazı kişiler tarafından fark yaratabilir. Otomatik ve manuel araç kullanımı bu bağlamda merak edilen bir teknolojidir. Geçmişten günümüze gelen yarı otomatik vites nedir, otomatik ve manuel vites nedir gibi pek çok soru araç sahiplerini ilgilendirmiştir. Yarı otomatik vites mekanizmaları ile modern teknolojinin sunduğu avantajlar bakımından birçok fark olabilir. Sürüş konforu sunmak için debriyaj pedalının sürücülerin hayatından tamamen bu teknolojiler ile mümkün olmuştur. Sadece fren ve gaz pedalı ile daha konforlu bir sürüş deneyimi en popüler buluşlar arasında yer almaktadır. Kinetik enerjinin son derece konfor sunan dönüşümlerinden biri olan yarı otomatik şanzıman ile araç kullanımı, otomobil tutkunlarını tercihlerini şekillendirme konusunda pek çok avantaj sağlamaktadır.
Yarı Otomatik Vites Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Yarı otomatik vites sistemine sahip otomobiller, sürücüye kullanım kolaylığı sağlamak amacıyla debriyaj pedalını motor sistemine entegre etmemiştir. Debriyaj pedalı olmadan kullanım sağlayan yarı otomatik vitesli araçlarda yapılması gereken sadece vites kolunu D yani drive moduna alarak sürüşe başlamak ve otomobile hareket kazandıran bu motor sisteminde enerjinin tekerleklere aktarılmasını sağlamaktır. Viteste yapılan her manevra tekerleklere iletilen gücün değiştirilmesi anlamına gelmektedir. Yarı otomatik vitesli bir otomobil kullanan sürücü, güç aktarımı yapmak için debriyaj pedalını kullanmamaktadır. Bunun yerine P, R, N ve D kollarını kullanmaktadır. Bu belirtici işaretler aynı zamanda otomobilin yarı otomatik vites sistemine sahip olduğunu göstermektedir.
Yarı Otomatik Şanzıman Nasıl Çalışır?
Yarı otomatik şanzıman nasıl çalışır konusunda vites hareketlerinde öne çıkan bu belirtici işaretlerin neye fayda sağladığından bahsetmek de gerekir.
P kolu: Park konumunu gösterir. Aracı durdurduktan sonra Drive modunda ise aracı çalıştırıp hareket etmeden önce P modunu kullanmak gerekir.
R kolu: Rear ya da reverse kolu olarak da bilinir. R modu, geriye doğru dönüşlerde önce aracı tamamen durdurup vites bu harfe getirilmelidir.
N kolu: Neutral kolu olarak bilinen N modu, otomobili boşa almak için kullanılmaktadır.
D kolu: Aracı çalıştırdıktan sonra sürüş için ilk hareketi vermeden önce vites kolunun D harfine getirilmesi gerekmektedir.
Yarı otomatik şanzıman sistemine sahip olan araçlarda, sürücüye kullanım kolaylığı sunmak için bu işaretler oldukça konforlu sürüş deneyimi sağlar. Ayrıca vites kolunun üzerinde bulunan “+” ve “–” işaretleri, vitesi manuel olarak değiştirmeye yardımcı olur.
Yarı Otomatik Vitesli Araç Kullanımı Sırasında Nelere Dikkat Edilir?
Yarı otomatik vites sistemine sahip olan bir aracı kullanırken dikkat edilmesi gerekenler arasında öncelikle vites kolunun üzerinde bulunan göstergeler ve yokuş ile rampa arasındaki kalkışlarda kaydırma olasılığının önlenmesi için fren pedalının doğru adımlarla kullanılması yer almaktadır. Otomobili hareket ettirmek için hazır odluğunda vites kolunu D konumuna getirmelisiniz. Ardından vites geçişlerinde otomobilin ileriye doğru olan hareketini önlemek için fren pedalını basılı tutmaya devam etmelisiniz. Yarı otomatik vitesli otomobillerin çoğunda yokuş kalkış desteği bulunmaktadır. Bu destek sistemine sahip olmayan araçlarda ise sürücülerin kalkış anında fren pedalına basılı tutması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer ayrıntı ise hareket halindeyken vites kolunun kesinlikle P yani park konumunda olmaması gerekmektedir. Aksi halde bu durum debriyajın kilitlenmesine ve dişlilerin zarar görmesine neden olabilmektedir.
Yarı Otomatik Vites ile Tam Otomatik Vites Arasındaki Farklar Nelerdir?
Yarı otomatik vites ile tam otomatik vites türü arasındaki farklar nelerdir? sorusu birçok sürücünün merak ettiği bir konudur. Yeni araç alacak olan sürücülerin özellikle dikkatle incelediği bu şanzıman sistemleri arasındaki farklardan en önemlisi kavrama mekanizmasıdır. Yarı otomatik vitesli arabalarda vitesler tek kavramalı ve çift kavramalı olarak değişmektedir. Tek kavramalı yarı otomatik şanzıman sisteminde vites geçişleri daha fazla hissedilir. Ancak çift kavramalı yarı otomatik şanzıman sisteminde yapılan vites manevralarında geçişler daha akıcı ve hızlıdır.
Buradaki birinci kavrama olayı tek kavramalı yarı otomatik viteste olduğu gibi debriyaj pedalının görevini üstlenmektedir. Aracı o an vites değişimine hazır hale getirmektedir. İkinci kavramanın görevi ise bir sonraki vites geçişi için önceden sistemi hazırlamaktır. Bu özellik sayesinde vites geçişlerinde minimum hissetme sağlayarak daha akıcı bir yol sürüşü kazandırabilir.
Yarı otomatik vitesli araçlarda “hill holder” olarak adlandırılan yokuş kalkış desteği bulunmuyor ise yokuşlarda kalkış yaparken geri kayma, aracın geriye kaçması gibi durumlar yaşanabilir. Ancak birçok yarı otomatik vitesli araçlarda bu özellik bulunmaktadır. Bu tür şanzıman sistemlerine robotize manuel veya otomatikleştirilmiş manuel vites de denilmektedir.
Tam otomatik vitesli otomobiller ise, geleneksel otomatik vitese sahip olan araçlar olarak kullanıma sunulmaktadır. Tam otomatik şanzımanlı araçlarda vites geçişleri oldukça sarsıntısız gerçekleşmektedir. Vites kademeleri de genel olarak az sayıdadır. Bu sebeple yakıt tüketimi fazla olabilir. Ancak kavrama noktasının haricinde tork konvertörüyle çalışma mantığına sahiptir. Profesyonel çalışma prensipleri sayesinde yarı otomatik şanzımanlara göre farklılık seyretmektedir. Tam otomatik vites denmesinin sebeplerinde biri de hill holder gibi yokuş kaydırma asistanına ihtiyaç duymamasıdır. Tam otomatik vitesli araçlarda yokuşları daha hızlı çıkmak için bazı manuel ayarlamalar yapılabilir. Ancak bu ayarlamalar yarı otomatik vitesli araçlara göre daha kısıtlı seçenekler içermektedir.